راهنماي سفروگردشگري-طبيعت گردي-جاذبه هاي گردشگري و توريستي

پديده‌هاي زيباي گنبد نمكي جاشك بوشهر در فاصله ۱۴۴ كيلومتري جنوب شرقي بندر بوشهر و ۶۴ كيلومتري شهر خورموج قرار دارد و بزرگترين و زيباترين گنبد نمكي جهان به شمار مي‌آيد. وسعت گنبد در حدود سه هزار و ۶۶۶ هكتار بوده و ارتفاع قله آن هزار و ۴۹۰ متر از سطح دريا است و حداقل ارتفاع آن از سطح دريا نيز ۷۰ متر است.

يخچالهاي نمكي از جمله پديده‌هاي زيباي اين گنبد نمكي جاشك يا دشتي به شمار مي‌رود و در ناحيه شمال غربي گنبد به وضوح ديده مي‌شود اين يخچالها كه حاصل حركت ثقلي توده‌هاي نمكي در جهت شيب زمين است .در حاشيه كناره گنبد تشكيل مي‌گردد و به دليل مشابهت آن با يخچالهاي يخي بدين نام شهرت يافته‌است.

اين پديده در اواسط بهار تا تابستان و پائيز ديده مي‌شود.غارهاي نمكي يكي ديگر از جلوه‌هاي تماشائي اين گنبد نمكي است. اين غارها كه بر اثر انحلال رسوبات نمكي ايجاد مي‌شوند در جاي‌جاي گنبد ديده مي‌شود. در بخش‌هاي داخلي اين غارها بلورهاي نمك به صورت استالاگميت و استالاكتيت جلوه‌اي ديدني به غارها بخشيده‌است.
فرسايش آبي ايجاد شده بر نمك­هاي گنبد آثار زيبا و تماشائي را بر پهنه گنبد ايجاد نموده‌است. اين آثار به صورت فرسايش پنجه‌اي يكي از آثار زيباي ژئو مورفولوژيكي را ايجاد نموده‌است.تخت ديو يكي از زيباترين پديده‌هاي زيباي فرسايشي اين گنبد نمكي است كه به دليل اختلاف در ميزان فرسايش پذيري سنگها به صورت ستونهايي در ميان نمك­هاي گنبد ظاهر شده‌اند. بلورهاي نمك و بسياري كاني­هاي غيرسيليكاته نظيرپيريت و فلورين با تنوع رنگ و جلاي فلزي و غيرفلزي آنان خيره كننده است. گنبد نمكي ميزبان كانيها و بلورهاي فراواني است كه در پهنه گنبد گسترده‌اند.تنوع رنگ نمكهاي صنعتي گنبد شگفت‌انگيز است. رنگهاي متنوع قرمز، قهوه‌اي، سفيد، زرد، سياه و نارنجي نمكها يكي از ويژگي گنبد نمكي جاشك (دشتي) است.

نمك‌هاي سازنده اين گنبد مربوط به سري هرمز بوده كه به دليل چگالي كم نمك نسبت به سنگ‌هاي پيراموني و وجود گسل كازرون-قطر و لرزش‌هاي مكرر ناشي از آن، در اواخر دوره پركامبرين و اوايل پالئوزوئيك تشكيل شده است. در حالي كه اين گنبد نمكي در حال بالا آمدن است، عوامل فرسايشي به‌تدريج از ارتفاع آن مي‌كاهند. يكي از زيباترين پديده‌هاي زيباي فرسايشي گنبد، «تخت ديو» مي‌باشد كه به دليل اختلاف در ميزان فرسايش‌پذيري سنگ‌هاي گنبد به صورت ستون‌هايي در ميان نمك‌هاي گنبد ظاهر شده است.

رنگ سفيد نمكهاي طعام گنبد به منطقه جلوه‌اي زيبا بخشيده‌است به نحوي كه از جاده كنگان – بوشهر به صورت يك كوه برفي زيبائي در بخش شرقي دشت برهنه ظاهر شده‌است. سطح گنبد نمكي دشتي از لحاظ پوشش گياهي تقريبا در اغلب نقاط به دليل درصد بالاي نمك تهي از هر نوع رويش بوده اما در برخي از نقاط گنبد وجود مناطق بزرگ و كوچك آهكي به چشم مي‌خورد كه بر روي اين سطوح گياهاني مانند گون، گيشدارا و قيج و همچنين در فصل زمستان و بهار انواع گياهان يك‌ساله روي سطح آهكي گنبد را پوشانده و زيباي خاصي را به آن منطقه مي‌بخشد. تشكيل گنبد شمال غربي به جنوب شرقي بوده و از سمت غرب به روستاي گنخك و روستاي جاشك كشيده شده و از سمت شرق از روستاي باغان تا روستاي درويشي ادامه دارد.

آبشارهاي طبيعي در مسير طبيعي آب راه‌هاي گنبد و در كوهپايه هاي پايين دست به شكل هاي مختلف و در اندازه هاي متفاوت زيباي خاصي به منطقه بخشيده است و در فصل گرم به واسطه تبخير زياد آب، بلورهاي نمكي ضخيمي در مسير آبشارها ايجاد كرده كه با لغزش آب بر روي بلورهاي نمكي و تابش آفتاب منظره اي شگرف و زيبا ايجاد مي شود. آبشارهاي زيباي نمكي يكي ديگر از ويژگيهاي گردشگري اين گنبد نمكي است. اين آبشارها كه مسير طبيعي جريان آب گنبد بوده‌است در فصول كم آبي به واسطه تبخير كامل آب بلورهاي زيباي نمكي ضخيمي در جهت جريان و بويژه در مسير آبشارها ايجاد شده‌است و منظره تماشائي آبشار نمكي را ايجاد نموده‌است.

راه دسترسي به گنبد از سمت شرقي از فاصله سه كيلومتري بعد از روستاي گنخك از طريق جاده خاكي معدن قديمي سنگ نمك كه در منطقه فعاليت مي‌كرده بوده و از سمت شرقي گنبد بعد از پل روستاي كردلان جاده خاكي را به سمت گنبد پيش گرفته تا به پايي كوهپايه‌هاي گنبد برسيم.

گنبد نمكي دشتي در بهمن ماه سال ۱۳۸۶ به عنوان اثر ملي طبيعي در محيط زيست و سال ۱۳۸۹ به همت هيئت كوهنوردي دشتي در ميراث فرهنگي و گردشگري كشور ثبت شده است.

ارسالي از كاربر گرامي آقاي اميد مهاجران

ساير تصاوير گنبد نمكي جاشك:

منبع: سايت راهنماسفر